HIRU LIBURUEN ARTEKO KONPARAKETA
Aurten Euskarako arloan, uretro bezala hiru liburu irakurri ditugu hiruhileko bakoitzean. Lehenego hirulhilekoan "110.streeteko geltokia" nobela irakurri genuen. Bigarrenean, "Zorion perfektua" nobela eta hiruhileko honetan, hirugarren hiruhilekoan, "Ispilu gainean lotan izeneko nobela.
Lehenengo hiruhilekoan 110.streteeko geltokia nobela irakurri genuenez aurrena hori azalduko dizuet.
110.streeteko geltokia
Nobela honen gaia amodio eta misterio, hobeto azalduta, droga trafiko istorio batean datza. New Yorken kokatua dagoena.
Alde batetik Joseba dago New Yorken paperik gabe bizi den euskalduna, Euskal Herrian ere legez kanpo bizi zena.
Beste aldetik aldiz, Angie dago New Yorken bizi den emakumea eta egun batean Joseba ezagutu eta maitemindu egiten dena. Oso amodio polita.
Baina, dena ez da ematen duen bezain polita.
Catherine, Josebaren ugazaba droga munduan, ere existitzen da zorionerako edo zoritxarrerako.
Catherine ez dago Josebaz maitemindua, Joseba larrua jotzeko bakarrik nahi du. Orduan. maitasun garbiaren sinboloa Angie dela esango genuke.
Angiek eta Josebak geltoki batean ohartxoen bidez jakiten dute elkarren berri.
Joseba droga trafikantea izanik ez da oso lasai bizi eta orduan gau batean agindutakoa ez betetzeagatik hil egiten dute.
Nobela hau hirugarren pertsonan dago kontatua, Frankoren diktaduraren garaian.
Bi protagonistak bazuten elkarren berri lehen esan dudan moduan baiana Joseba hiltzean elkartu ziren.
Ikasturte honetan bigarren hiruhilekoan irakurri dugun nobela "Zorion Perfektua" izan denez orain nobela hau azaltzeko unea heldu da.
Nobela hau 16 urteko neska batek ustezko trapitxero baten hilketa ikusi eta haren lekukoa denean hasten da. ETAko batek hila den gizon bat. Neska shock egoeran geratzen da momentu horretan, ezin mugitu. Ertzainak joateko esan arte.
Etxea iritstean ordea, etxekoek errieta egiten diote baina neskatoa ikustean bortxatua izan dela pentsatzen dute.
Etxean ikusia kontzatzen du eta etxekoek ikusia ahazteko esaten diote, neskarentzat ez zen hain erraza hura ahaztea.
Hurrengo egunean, egunkariko azalean bere argazkia ateratzen da nobelako istorioan eta neska oso arduratua sentitzen da aitak egunkarikoei erreklamatzen dien arte, argazki hura handik kentzeko esanaz. Ez du lortzen.
Baina, egunkarikoen nahia jendea erakartzea zen eta gaur egungo bizitzan ere hala gertatzen da, horrela jende gehiagok erosten du egunkari alea.
Nobela honetan neskatoaren bakardadea sinbolizatzen da eta nobela honetako istorioa neskak 14 urte gehiago dituenean kontatzen da.
Nobelarekin zerikusi handia du pianoarekin jo behar duen obrak Bonheur parfait du izena, hau da Zorion Perfektua euskaraz eta bertan bere sentimenduak ageri dira.
Neska hau heldua denean zoriontsuago da, bere barruko estualdia gainditu duenean.
Nobela hau 1970.urtean baino aurrerago kontatua dago, Euskal Herrian.
Azkenik, hiruhileko honetan, 3.hiruhilekoan, "Ispiluen gainean lotan" nobela irakurri dugu.
Nobela hau protagonista, Diegoren, osaba hiltzean hasten da.
Amonaren etxera joan zen arropen bila aitona hilaren gutunak aurkitzen dituenean.
Kuban dute kokalekua gutunek eta orduan aitonaren bila bidaia hasten du.
Bertan maitasun istorio bat ere bizitzen du Tania izeneko neska batekin.
Amonak Varela hil zuen eta aitona zelakoan Kubara alde egin zuen.
Nobela hau frankismo garaikoa da, Kubako Iraultza eta gaur egungo bizitza.
Konparazioa:
Hiru liburuen hauetan hilketa bat gertatzen da eta baita maitasun istorio bat ere nahiz eta "Zorion Perfektua" liburuan oso ezkutatuta ageri den. Garaia ere antzekoa da gehienetan.
Iritzia:
Niri Ispilu gainean lotan nobela gustatu zait errealistena eta politena delako kontatzen den moduan.
Aurten Euskarako arloan, uretro bezala hiru liburu irakurri ditugu hiruhileko bakoitzean. Lehenego hirulhilekoan "110.streeteko geltokia" nobela irakurri genuen. Bigarrenean, "Zorion perfektua" nobela eta hiruhileko honetan, hirugarren hiruhilekoan, "Ispilu gainean lotan izeneko nobela.
Lehenengo hiruhilekoan 110.streteeko geltokia nobela irakurri genuenez aurrena hori azalduko dizuet.
110.streeteko geltokia
Nobela honen gaia amodio eta misterio, hobeto azalduta, droga trafiko istorio batean datza. New Yorken kokatua dagoena.
Alde batetik Joseba dago New Yorken paperik gabe bizi den euskalduna, Euskal Herrian ere legez kanpo bizi zena.
Beste aldetik aldiz, Angie dago New Yorken bizi den emakumea eta egun batean Joseba ezagutu eta maitemindu egiten dena. Oso amodio polita.
Baina, dena ez da ematen duen bezain polita.
Catherine, Josebaren ugazaba droga munduan, ere existitzen da zorionerako edo zoritxarrerako.
Catherine ez dago Josebaz maitemindua, Joseba larrua jotzeko bakarrik nahi du. Orduan. maitasun garbiaren sinboloa Angie dela esango genuke.
Angiek eta Josebak geltoki batean ohartxoen bidez jakiten dute elkarren berri.
Joseba droga trafikantea izanik ez da oso lasai bizi eta orduan gau batean agindutakoa ez betetzeagatik hil egiten dute.
Nobela hau hirugarren pertsonan dago kontatua, Frankoren diktaduraren garaian.
Bi protagonistak bazuten elkarren berri lehen esan dudan moduan baiana Joseba hiltzean elkartu ziren.
Ikasturte honetan bigarren hiruhilekoan irakurri dugun nobela "Zorion Perfektua" izan denez orain nobela hau azaltzeko unea heldu da.
Nobela hau 16 urteko neska batek ustezko trapitxero baten hilketa ikusi eta haren lekukoa denean hasten da. ETAko batek hila den gizon bat. Neska shock egoeran geratzen da momentu horretan, ezin mugitu. Ertzainak joateko esan arte.
Etxea iritstean ordea, etxekoek errieta egiten diote baina neskatoa ikustean bortxatua izan dela pentsatzen dute.
Etxean ikusia kontzatzen du eta etxekoek ikusia ahazteko esaten diote, neskarentzat ez zen hain erraza hura ahaztea.
Hurrengo egunean, egunkariko azalean bere argazkia ateratzen da nobelako istorioan eta neska oso arduratua sentitzen da aitak egunkarikoei erreklamatzen dien arte, argazki hura handik kentzeko esanaz. Ez du lortzen.
Baina, egunkarikoen nahia jendea erakartzea zen eta gaur egungo bizitzan ere hala gertatzen da, horrela jende gehiagok erosten du egunkari alea.
Nobela honetan neskatoaren bakardadea sinbolizatzen da eta nobela honetako istorioa neskak 14 urte gehiago dituenean kontatzen da.
Nobelarekin zerikusi handia du pianoarekin jo behar duen obrak Bonheur parfait du izena, hau da Zorion Perfektua euskaraz eta bertan bere sentimenduak ageri dira.
Neska hau heldua denean zoriontsuago da, bere barruko estualdia gainditu duenean.
Nobela hau 1970.urtean baino aurrerago kontatua dago, Euskal Herrian.
Azkenik, hiruhileko honetan, 3.hiruhilekoan, "Ispiluen gainean lotan" nobela irakurri dugu.
Nobela hau protagonista, Diegoren, osaba hiltzean hasten da.
Amonaren etxera joan zen arropen bila aitona hilaren gutunak aurkitzen dituenean.
Kuban dute kokalekua gutunek eta orduan aitonaren bila bidaia hasten du.
Bertan maitasun istorio bat ere bizitzen du Tania izeneko neska batekin.
Amonak Varela hil zuen eta aitona zelakoan Kubara alde egin zuen.
Nobela hau frankismo garaikoa da, Kubako Iraultza eta gaur egungo bizitza.
Konparazioa:
Hiru liburuen hauetan hilketa bat gertatzen da eta baita maitasun istorio bat ere nahiz eta "Zorion Perfektua" liburuan oso ezkutatuta ageri den. Garaia ere antzekoa da gehienetan.
Iritzia:
Niri Ispilu gainean lotan nobela gustatu zait errealistena eta politena delako kontatzen den moduan.
NIRE AITAREN ETXEA
Nire aitaren etxea XX.mendean Gabriel Aresti poeta bizkaitarraren poema da. Poemak Nire aitaren etxea aipatzen duenean Euskal Herriaz mintzo da. Poema honetan sinbolismoa ageri da.
Igorlea Gabriel Aresti poeta bizkaitarra da bera baita poemaren idazlea eta horrenbestez mezua zabaldu nahi duena.
Poema eta idatzi batek beti du hartzaile bat garaiari dagokionez desberdina. Nire aitaren etxea poemari dagokionez, gaur egun irakurlearentzat doan poema bat da baina garai hartan Euskal Herriaren auka zihoan ororentzat zuzenduta zihoan.
Goian aipatu dut Nire aitaren etxeaz mintzo denean Euskal Herriaz ari dela horrenbestez, mezuari dagokionez, Euskal Herria defendatuko duela edozein oztoporen gainetik esaten da poeman.
Poema hau Euskara Batuan dago idatzia, ongi uler dadin.
Kanalari dagokionez esan dezakegu paper bidez jaso dugula poema hau.
Poema honek, beste zenbait poema bezala, asmo edo xede komunikatibo bat du eta kasu honetan asmo hori Euskal Herria defendatuko duela da.
Poema honek, ohikoa den moduan, gaia eta gertakizuna ditu. Gaiari dagokionez Euskal Herria da, Euskal Herriaz ari da poema osoan zehar eta gertakizunari erreparatuz gero, borrokatu egingo duela edozein modutara edo edozer faltata ere Euskal Herriaren alde egingo duela kontatzen da. Ehintza burutuko duen pertsonaiari berdin dio edozein oztopo egoteak.
Poema batek beti ditu kanpo eta bai barne egitura.
Honako poema hau aztertzen baduguesan dezakegu lau ahapaldi eta hogeita hamasei bertso-lerroz osatu dagoela eta bestalde ez duela errimarik, poema librea da. Honako hau kanpo egiturari erreparatuz beti ere.
Barne egiturari dagokionez esan dezakegu sarrera, garapena eta amaieraz osatua dagoela.
Sarrearari dagokionez, 1.ahapaldian, edozein modutan defendatuko duela ageri da.
Garapenean, edozein modutara defendatuko duela edozer galduta ere ageri da.
Amaiera ikusiz gero, hil arren Euskal Herriak zutik jarraituko duela esaten duela ageri da.
Honen bitartez ikus dezakegu egitura mota kronologikoa dela. Lehendabizi hasierako egoera ageri da, gero erdigunea edo garapena, hau da ekintzak gertatzen diren unea eta azkenik amaierako egoera ageri da, gero erdigunea edo garapena, hau da ekintzak gertatzen diren unea eta azkenik amaierako egoera ageri da.
Narratzaileari dagokionez Euskal Herria defendatzea du helburua. Narrazio honen narratzailea 1.pertsonan dago kontatua eta denbora eta tokiari begiratuta iraganean, XX.mendean gutxi gorabehera, Euskal Herrian dago kokatua.
Azkenik baliabide literarioei dagokienez errepika da nagusi (kontra, kontra, kontra) hitza ageri da.
Bestalde paralelismoak daude leku guztietan lehenengo zatian izan ezik eta honako hauek dira: otsoen kontra-sikatearen kontra-lukurreriaren kontra-galduko ditut...
Armak kenduko dizkidate eta eskuarekin defendatuko dut, eskuak kenduko dizkidate- besoarekin defendituko dut.
Poema honetan, goian adibideak, paralelismo motan eragozpen eta ezintasun guztien aurrean poetaren jokabide aldaezin egoskorra ageri da aitaren etxea defendatzeko.
Nire iritziari dagokionez niri poema hau asko gustatu zait esan nahi duenagatik eta esateko eragatik. Oso poema polita da.
Nire aitaren etxea XX.mendean Gabriel Aresti poeta bizkaitarraren poema da. Poemak Nire aitaren etxea aipatzen duenean Euskal Herriaz mintzo da. Poema honetan sinbolismoa ageri da.
Igorlea Gabriel Aresti poeta bizkaitarra da bera baita poemaren idazlea eta horrenbestez mezua zabaldu nahi duena.
Poema eta idatzi batek beti du hartzaile bat garaiari dagokionez desberdina. Nire aitaren etxea poemari dagokionez, gaur egun irakurlearentzat doan poema bat da baina garai hartan Euskal Herriaren auka zihoan ororentzat zuzenduta zihoan.
Goian aipatu dut Nire aitaren etxeaz mintzo denean Euskal Herriaz ari dela horrenbestez, mezuari dagokionez, Euskal Herria defendatuko duela edozein oztoporen gainetik esaten da poeman.
Poema hau Euskara Batuan dago idatzia, ongi uler dadin.
Kanalari dagokionez esan dezakegu paper bidez jaso dugula poema hau.
Poema honek, beste zenbait poema bezala, asmo edo xede komunikatibo bat du eta kasu honetan asmo hori Euskal Herria defendatuko duela da.
Poema honek, ohikoa den moduan, gaia eta gertakizuna ditu. Gaiari dagokionez Euskal Herria da, Euskal Herriaz ari da poema osoan zehar eta gertakizunari erreparatuz gero, borrokatu egingo duela edozein modutara edo edozer faltata ere Euskal Herriaren alde egingo duela kontatzen da. Ehintza burutuko duen pertsonaiari berdin dio edozein oztopo egoteak.
Poema batek beti ditu kanpo eta bai barne egitura.
Honako poema hau aztertzen baduguesan dezakegu lau ahapaldi eta hogeita hamasei bertso-lerroz osatu dagoela eta bestalde ez duela errimarik, poema librea da. Honako hau kanpo egiturari erreparatuz beti ere.
Barne egiturari dagokionez esan dezakegu sarrera, garapena eta amaieraz osatua dagoela.
Sarrearari dagokionez, 1.ahapaldian, edozein modutan defendatuko duela ageri da.
Garapenean, edozein modutara defendatuko duela edozer galduta ere ageri da.
Amaiera ikusiz gero, hil arren Euskal Herriak zutik jarraituko duela esaten duela ageri da.
Honen bitartez ikus dezakegu egitura mota kronologikoa dela. Lehendabizi hasierako egoera ageri da, gero erdigunea edo garapena, hau da ekintzak gertatzen diren unea eta azkenik amaierako egoera ageri da, gero erdigunea edo garapena, hau da ekintzak gertatzen diren unea eta azkenik amaierako egoera ageri da.
Narratzaileari dagokionez Euskal Herria defendatzea du helburua. Narrazio honen narratzailea 1.pertsonan dago kontatua eta denbora eta tokiari begiratuta iraganean, XX.mendean gutxi gorabehera, Euskal Herrian dago kokatua.
Azkenik baliabide literarioei dagokienez errepika da nagusi (kontra, kontra, kontra) hitza ageri da.
Bestalde paralelismoak daude leku guztietan lehenengo zatian izan ezik eta honako hauek dira: otsoen kontra-sikatearen kontra-lukurreriaren kontra-galduko ditut...
Armak kenduko dizkidate eta eskuarekin defendatuko dut, eskuak kenduko dizkidate- besoarekin defendituko dut.
Poema honetan, goian adibideak, paralelismo motan eragozpen eta ezintasun guztien aurrean poetaren jokabide aldaezin egoskorra ageri da aitaren etxea defendatzeko.
Nire iritziari dagokionez niri poema hau asko gustatu zait esan nahi duenagatik eta esateko eragatik. Oso poema polita da.
DORTOKA ETA ERBIA
Dortoka eta erbia basoan bizi ziren eta behin erbiak dortokari lasterketa bat proposatzen dio. Azken honek onartu egiten du bere proposamena. Baina, erbia oso azkarra zen eta dortoka berriz oso motela.
Lasterketa hasi eta erbiak aurrea hartzen dio dortokari baina erraz irabaziko duelakoan zuhaitz baten azpian lo geratzen da eta orduan dortokak lasterketa irabazi egiten du, mantso-mantso.
Nire iritziz, erbiak egiten duenak ez du zentzurik. Lo kuluxka bat bota nahi izanez gero zentzuzkoena lehenik lasterketa amaitzea da eta gero-gerokoak.
Nire ustez alegia honen ikaskizun moralaren esanahiak ondorengoa nahi du esan: azakarrenak ere bere aldetik jartzen ez badu azkena iritsiko da.
Eta egia da. Erbia lelo modura geratzen da motelenak ere irabazi egin baitio.
Gaur egungo bizitza errealean ere maiz gertatzen da. Pertsona anitz daude azkarrak direnak baina ez dute beraien aldetik jartzen eta kaiku moduan geratzen dira asko. Bai ikasketetan, bai kiroleko bizkortasunean (gutxiago baina bai).
Horregatik bat nator alegia honen egilearekin, eman nahi duen ikaskizunarekin.
Bestalde pertsonaiei dagokienez bat nator dortokarekin, nahiz-eta mantsoa izan ez duelako amore ematen eta ordainsari bezala lasterketaren irabazlea izendatzen da.
Berriz ere diot erbiaren jarrerarekin ez nago ados galtzeaz gainera inozo modura geratzen baita.
Nik hau irakurtzen duen orori mezu bat zabaldu nahi diet.
Mesedez pertsona azkarra bazara edozein arlotan berdin du arloa faborez jarri ezazu zure aldetik eta ez ezazu zure trebetasuna hedoiltzen utzi. Hori ongi betetzen baduzu, bizitzan ongi ibiliko zara.
Dortoka eta erbia basoan bizi ziren eta behin erbiak dortokari lasterketa bat proposatzen dio. Azken honek onartu egiten du bere proposamena. Baina, erbia oso azkarra zen eta dortoka berriz oso motela.
Lasterketa hasi eta erbiak aurrea hartzen dio dortokari baina erraz irabaziko duelakoan zuhaitz baten azpian lo geratzen da eta orduan dortokak lasterketa irabazi egiten du, mantso-mantso.
Nire iritziz, erbiak egiten duenak ez du zentzurik. Lo kuluxka bat bota nahi izanez gero zentzuzkoena lehenik lasterketa amaitzea da eta gero-gerokoak.
Nire ustez alegia honen ikaskizun moralaren esanahiak ondorengoa nahi du esan: azakarrenak ere bere aldetik jartzen ez badu azkena iritsiko da.
Eta egia da. Erbia lelo modura geratzen da motelenak ere irabazi egin baitio.
Gaur egungo bizitza errealean ere maiz gertatzen da. Pertsona anitz daude azkarrak direnak baina ez dute beraien aldetik jartzen eta kaiku moduan geratzen dira asko. Bai ikasketetan, bai kiroleko bizkortasunean (gutxiago baina bai).
Horregatik bat nator alegia honen egilearekin, eman nahi duen ikaskizunarekin.
Bestalde pertsonaiei dagokienez bat nator dortokarekin, nahiz-eta mantsoa izan ez duelako amore ematen eta ordainsari bezala lasterketaren irabazlea izendatzen da.
Berriz ere diot erbiaren jarrerarekin ez nago ados galtzeaz gainera inozo modura geratzen baita.
Nik hau irakurtzen duen orori mezu bat zabaldu nahi diet.
Mesedez pertsona azkarra bazara edozein arlotan berdin du arloa faborez jarri ezazu zure aldetik eta ez ezazu zure trebetasuna hedoiltzen utzi. Hori ongi betetzen baduzu, bizitzan ongi ibiliko zara.
ERBIA ETA DORTOKA
Erbia eta dortoka alegiaren igorlea Bizenta Mogel euskalduna da.
Hartzailea irakurtzen duen oro eta honako alegia honek eman nahi duen mezua zehatza da: azkarrena ere azkena iristen da bere aldetik jartzen ez badu .
Euskara Batuan dago idatzia eta kanala paper bidezkoa da.
Idazleak ikaskizun moral bat emateko idatziko zuen honako alegia hau, horretarako balio baidute alegiek.
Honako alegia honen gaia erbia eta dortokaren arteko lasterketa da. Erbiak dortokari lasterketa bat proposatu zion eta azken honek proposatu zion eta azken honek onartu egin zuen. Erbia oso azkarra zen eta erraz irabaziko zuela uste zuen.
Baina lasterketa hasi zenean han zihoan erbia azkar eta dortoka poliki-poliki. Orduan, erbiari, zuhaitz azpian lo egitea bururatu zitzaion eta esnatu zenerako dortokak lasterketa irabazi zuen.
Alegia honek 12 lerro eta 5 ahapaldi ditu. Prosan dago idatzia ez du ez neurri ez silaba kopururik.
Barne egituraren barnean esan dezakegu lehenengo bi paragrafoetan erbia eta dortoka aurkezten dira. Erbiak dortokari proposatutako lasterketa azaltzen da.
Garapena dortokak baietz erantzuten duen momentuan hasten da, hau da hirugarren paragrafoa, eta dortokaren baietza eta apostuaren hasiera kontatzen du.
Amaiera, azkenik, azken paragrafoa da dortokaren garaipena kontatzen duena.
Egiturari dagokionez kronologikoa da. Hasiera, korapiloa eta amaiera ditu modu honetan . Lehenik apostua gertatzen da, gero lasterketa eta azkenik lasterketaren bukaera eta horrekin batera irabazlea.
Ekintza testu-iruzkin osoan zehar aipatu dudan bezala erbia eta dortokaren arteko lehiaketa da. Iraganean kokatua dago eta tokia baso bat izango dela pentsatzen dut.
Narratzaileari dagokionez 3.pertsonako narratzaile orojakilea da, dena daki gertakizunari buruz.
Estiloa, estilo zuzena da, zuzenki hitz egiten baita batez era elkarrizketetan.
Pertsonaiak sinpleak dira, dortoka eta erbi sinpleak inongo konplexutasunik gabeak.
Protagonistari dagokionez, dortoka dela protagonista esango genuke, nolabait zintzoa eta gauzak ongi egiten dituena eta antagonista aldiz, erbia.
Alegia honbetan hainbat baliabide literario aurki ditzakegu; hala nola pertsonifikazioa testu osoan zehar . Animaliei gizakien baliabideak ematen zaizkie.
Polisindetona ageri da. Eta juntagailu asko daude testu osoan zehar. Adibidez laugarren ahapaldian eta ugari ageri dira.
Etopeia ageri da pertsona baten moraltasun nahiz nortasun-bereizgarriak ageri zaizkie animaliei.
Konparazio bat ere ikus dezakegu erbiaren abiadura azkarra eta dortokaren abiadura motela konparatuz gero.
Erbia eta dortoka alegiaren igorlea Bizenta Mogel euskalduna da.
Hartzailea irakurtzen duen oro eta honako alegia honek eman nahi duen mezua zehatza da: azkarrena ere azkena iristen da bere aldetik jartzen ez badu .
Euskara Batuan dago idatzia eta kanala paper bidezkoa da.
Idazleak ikaskizun moral bat emateko idatziko zuen honako alegia hau, horretarako balio baidute alegiek.
Honako alegia honen gaia erbia eta dortokaren arteko lasterketa da. Erbiak dortokari lasterketa bat proposatu zion eta azken honek proposatu zion eta azken honek onartu egin zuen. Erbia oso azkarra zen eta erraz irabaziko zuela uste zuen.
Baina lasterketa hasi zenean han zihoan erbia azkar eta dortoka poliki-poliki. Orduan, erbiari, zuhaitz azpian lo egitea bururatu zitzaion eta esnatu zenerako dortokak lasterketa irabazi zuen.
Alegia honek 12 lerro eta 5 ahapaldi ditu. Prosan dago idatzia ez du ez neurri ez silaba kopururik.
Barne egituraren barnean esan dezakegu lehenengo bi paragrafoetan erbia eta dortoka aurkezten dira. Erbiak dortokari proposatutako lasterketa azaltzen da.
Garapena dortokak baietz erantzuten duen momentuan hasten da, hau da hirugarren paragrafoa, eta dortokaren baietza eta apostuaren hasiera kontatzen du.
Amaiera, azkenik, azken paragrafoa da dortokaren garaipena kontatzen duena.
Egiturari dagokionez kronologikoa da. Hasiera, korapiloa eta amaiera ditu modu honetan . Lehenik apostua gertatzen da, gero lasterketa eta azkenik lasterketaren bukaera eta horrekin batera irabazlea.
Ekintza testu-iruzkin osoan zehar aipatu dudan bezala erbia eta dortokaren arteko lehiaketa da. Iraganean kokatua dago eta tokia baso bat izango dela pentsatzen dut.
Narratzaileari dagokionez 3.pertsonako narratzaile orojakilea da, dena daki gertakizunari buruz.
Estiloa, estilo zuzena da, zuzenki hitz egiten baita batez era elkarrizketetan.
Pertsonaiak sinpleak dira, dortoka eta erbi sinpleak inongo konplexutasunik gabeak.
Protagonistari dagokionez, dortoka dela protagonista esango genuke, nolabait zintzoa eta gauzak ongi egiten dituena eta antagonista aldiz, erbia.
Alegia honbetan hainbat baliabide literario aurki ditzakegu; hala nola pertsonifikazioa testu osoan zehar . Animaliei gizakien baliabideak ematen zaizkie.
Polisindetona ageri da. Eta juntagailu asko daude testu osoan zehar. Adibidez laugarren ahapaldian eta ugari ageri dira.
Etopeia ageri da pertsona baten moraltasun nahiz nortasun-bereizgarriak ageri zaizkie animaliei.
Konparazio bat ere ikus dezakegu erbiaren abiadura azkarra eta dortokaren abiadura motela konparatuz gero.
ALEGIA
Azeria azkarra zen. Beti lehena gauza guztietan baina bestalde oso alferra zen.
Inurria berriz oso langilea zen eta urte osoan zehar lanean jo eta su zebilen. Baina oso motela zen.
Behin azeriak inurri langilea topatzeen du eta beraz trufatzen da:
-Txiki alua urte osoan la eta lan janaria lortzeko lasai-lasai nabil ni alde ederrean.
-Bai bai etorriko zaizkizu denbora txarrak- inurriak bueltan.
Denbora pasa hala negua iritsi zen eta inurriak ondo jasan zuen urtean zehar bildutako janariarekin baina azeria hotzez eta gosez hil zen.
Inurriak orduan pentsatu zuen: "Lan lasterra, lan alferra"
Azeria azkarra zen. Beti lehena gauza guztietan baina bestalde oso alferra zen.
Inurria berriz oso langilea zen eta urte osoan zehar lanean jo eta su zebilen. Baina oso motela zen.
Behin azeriak inurri langilea topatzeen du eta beraz trufatzen da:
-Txiki alua urte osoan la eta lan janaria lortzeko lasai-lasai nabil ni alde ederrean.
-Bai bai etorriko zaizkizu denbora txarrak- inurriak bueltan.
Denbora pasa hala negua iritsi zen eta inurriak ondo jasan zuen urtean zehar bildutako janariarekin baina azeria hotzez eta gosez hil zen.
Inurriak orduan pentsatu zuen: "Lan lasterra, lan alferra"
ALEGIAK
Alegiak askotan animaliak protagonistak diren istorio laburrak dira. Beraien helburua ikaskizun moral bat ematen da, gogoetarako bidea ematen duena eta bertsoan edo prosan egin daitezke.
Historian zehar hainbat idazle famatu izan dira. Horietako bat Esopo da mundu greko eta latineko ordezkari gisa agertzen dena.
Gero, Fedro dago baita La Fontaine denbora eta espazioan hurbilago agertzen dena ere. Beste alde batetik, Samaniego ere badago.
Euskaldun idazleaka ere baditugu gurean, hala nola, Juan Antonio eta Bizenta Mogel, Antxu eta Iturriaga eta Oxobi.
Alegiak egitura aldetik hizkera erraza izaten dute, horregatik itzulpen bidez hizkuntzak irakasteko erabiltzen dira. Iraakasteko moduan atsegina izatea sartzen da, entretenitu eta gogoeta bultzatzen da horrela eta plazerra ematen da.
Antzinako euskaldunen aldetik alegietan naturaz eta aberez ezagutza handia dutela adierazten dute.
Euskaldunen artean idazle famatuenetakoa emakumezkoa da, Bizenta Mogel Elgezbal.
Bizenta Mogel Azkoitian jaio zen 1782an eta bera gaztea zela bere aita sendagilea hil egin zen. Gaztea zenez bera eta Juan Jose neba Juan Antonio apaiz idazlearengana joan ziren.
Osabak latina irakatsi zion eta idaztera animatu zuen.
Bizenta irakasle ibili zen Adiskideen Elkartean eta euskaraz idatzi zuen lehen emakumetzat hartu zen emakume idazlea eta ikasia izategatik.
Zenbait idazlan idatzi zituen baina idalanik ezagunena Ipui Onac izan zen. Espaiñako Gotzai buruaren Artzai idazkia ere idatzi zuen.
Ipui Onac Esoporen berrogeita hamar alegiaren itzulpena izan zen eta alegiez gain testuak ere idatzi zituen.
Internazionalki Esoo ipuinlari grekoa da ezaguna. Bere alegiak Europako hizkuntza itzuli ziren. Animaliak ziren protagonistakn eta pasadizo moral eta satiirikoak ziren beti bezala.
Alegiak jatorrian ahoz-aho kontatzen ziren jatorriz eta Erroma eta Grezia ziren jatorriak.
Alegiek beste hainbat testu bezala baliabide literarioak dituzte.
Horietako bat etopeiak dira, pertsonaia baten ohiturak eta jardunbide moralen deskribapena adierazten dute.
Beste alde batetik, prosopografiak daude, hau da, pertsona baten alde fisikoa adierazten dute.
Prosopopeiak beste baliabide bat dirapertsonifikazioa ere deituak eta gizakien portaera eta ezaugarriak ematen dizkiete bizigabeei.
Bizidunei dagozkien izenondoak bizigabeei jartzen zaizkie.
Izaki bizidunek bezala jartzen dute bizigabeek eta hitz egiten dute pertsoifikazioaren barruan.
Animaliak mintzatzea ipuin harrigarrietan eta mitoetan ematen da.
Alegiak askotan animaliak protagonistak diren istorio laburrak dira. Beraien helburua ikaskizun moral bat ematen da, gogoetarako bidea ematen duena eta bertsoan edo prosan egin daitezke.
Historian zehar hainbat idazle famatu izan dira. Horietako bat Esopo da mundu greko eta latineko ordezkari gisa agertzen dena.
Gero, Fedro dago baita La Fontaine denbora eta espazioan hurbilago agertzen dena ere. Beste alde batetik, Samaniego ere badago.
Euskaldun idazleaka ere baditugu gurean, hala nola, Juan Antonio eta Bizenta Mogel, Antxu eta Iturriaga eta Oxobi.
Alegiak egitura aldetik hizkera erraza izaten dute, horregatik itzulpen bidez hizkuntzak irakasteko erabiltzen dira. Iraakasteko moduan atsegina izatea sartzen da, entretenitu eta gogoeta bultzatzen da horrela eta plazerra ematen da.
Antzinako euskaldunen aldetik alegietan naturaz eta aberez ezagutza handia dutela adierazten dute.
Euskaldunen artean idazle famatuenetakoa emakumezkoa da, Bizenta Mogel Elgezbal.
Bizenta Mogel Azkoitian jaio zen 1782an eta bera gaztea zela bere aita sendagilea hil egin zen. Gaztea zenez bera eta Juan Jose neba Juan Antonio apaiz idazlearengana joan ziren.
Osabak latina irakatsi zion eta idaztera animatu zuen.
Bizenta irakasle ibili zen Adiskideen Elkartean eta euskaraz idatzi zuen lehen emakumetzat hartu zen emakume idazlea eta ikasia izategatik.
Zenbait idazlan idatzi zituen baina idalanik ezagunena Ipui Onac izan zen. Espaiñako Gotzai buruaren Artzai idazkia ere idatzi zuen.
Ipui Onac Esoporen berrogeita hamar alegiaren itzulpena izan zen eta alegiez gain testuak ere idatzi zituen.
Internazionalki Esoo ipuinlari grekoa da ezaguna. Bere alegiak Europako hizkuntza itzuli ziren. Animaliak ziren protagonistakn eta pasadizo moral eta satiirikoak ziren beti bezala.
Alegiak jatorrian ahoz-aho kontatzen ziren jatorriz eta Erroma eta Grezia ziren jatorriak.
Alegiek beste hainbat testu bezala baliabide literarioak dituzte.
Horietako bat etopeiak dira, pertsonaia baten ohiturak eta jardunbide moralen deskribapena adierazten dute.
Beste alde batetik, prosopografiak daude, hau da, pertsona baten alde fisikoa adierazten dute.
Prosopopeiak beste baliabide bat dirapertsonifikazioa ere deituak eta gizakien portaera eta ezaugarriak ematen dizkiete bizigabeei.
Bizidunei dagozkien izenondoak bizigabeei jartzen zaizkie.
Izaki bizidunek bezala jartzen dute bizigabeek eta hitz egiten dute pertsoifikazioaren barruan.
Animaliak mintzatzea ipuin harrigarrietan eta mitoetan ematen da.
GABONAK
Klase osoa hau egiten pasa behar al dugu?
Ez dakit poema bat idazten
baina saiatuko naiz ideiak sailkatzen
eta zerbait dexentea egiten.
Laister gabonak datoz
hau zoriona!
Bazkari eta afari asko
hau familian egoteko bizipoza!
Opari asko nahi ditut jaso
eta ez diot inori egingo eraso.
Egingo dut barre
janez mahatsa gaueko hamabiak arte.
Aterako naiz lagunekin kalera
oso pozik denok batera ospatzera..
Gozokiak jango ditugu
agian kantatu ere egingo dugu.
Gabonekin batera dator nire urtebetetzea,
berriro urteak egitea.
Oraingoan bat gehiago
urtero berdin,ez da arraro.
Hau bizipoza nirea
baina ez dut ospatuko zurekin maitea.
Motzean edo luzean
baina modu laburrean.
Kantatu eta dantzatu pasa dut uda,
orain hemen aspertuta
txisteak kontatzen ez naiz ona
baina oraintxe bertan behar dut abentura.
Abentura zalea naiz bai
baina ez da zure ardura
egin dezkezun bakarra
ez eraman zoriontasuna.
Maite dut oihana
maite dut hondartza
baita maite zaitut zu
nire laztana.
Goazen maiatzera
denok batera
jolastera nahiz dibertitzera
eta negua atzean uztera.
Belarra geratuko da zuri
elurra mara mara erori
egingo dut panpina
originala jakina.
Agurtzeko garaia heldu da
bihar egongo gara
ondo pasa irakurle jatorra
eta bitartean kantatu furra-furra.
Hemen bukatu da abentura
ea bihurtzen den ohitura
ni zuekin beti gustura
etorri bisita modura.
2016-2017 IKASTURTEA
|
ARIN-ARINA:
|
JUAN URANGA OSINALDE
Juan Uranga Osinalde Aian jaio zen 1933ko ekainaren 24an eta Zarautzen hil zen 2015eko apirilaren 18an. Gizon hau baserritarra izan zen jaiotzetik hiltzera arte.
Bera, jaio Aiako Arginberri baserrian jaio zen baina ezkondu ondoren Zarauzko Urteta auzoko Paskualsoro baserrira aldatu behar izan zuen.
Gaztetan, morroi ibili zen baserri batzuetan lanean , baita bere etxean ere. Garai haietan lan asko bai zegoen.
Gero 1965ean Maria Teresa Zulaicarekin ezkondu zen eta gerora hiru seme-alaba izan zituzten.
Zenbait bizipen bizi izandako gizona ere izan zen. Behin baratzean lanean ari zen eta aurreko gauean euria eginda zegoen. Halako batean, auto bati gurpila bideko zuloan sartu zitzaiola ikusi zuen eta laguntzera joan zen; bertan konturatu zen Urdanetako apaiza zela; meza ematera joan behar zuen eta berandu egingo zitzaion. Hala, lagundu egin zion eta loiettik gurpila ateratzea lortu zuten. Apaizak esker onez biziki eskertu zion eta meza ematera joan zen.
Egun batzuk geroago oso gaizki egon zen bizkarretik ohean eta horrelako gauzak askotan pasatzen zitzaizkion.
2015eko apirilaren 18an hil zen 81 urterekin gaixotasun baten ondorioz.
Juan Uranga Osinalde Aian jaio zen 1933ko ekainaren 24an eta Zarautzen hil zen 2015eko apirilaren 18an. Gizon hau baserritarra izan zen jaiotzetik hiltzera arte.
Bera, jaio Aiako Arginberri baserrian jaio zen baina ezkondu ondoren Zarauzko Urteta auzoko Paskualsoro baserrira aldatu behar izan zuen.
Gaztetan, morroi ibili zen baserri batzuetan lanean , baita bere etxean ere. Garai haietan lan asko bai zegoen.
Gero 1965ean Maria Teresa Zulaicarekin ezkondu zen eta gerora hiru seme-alaba izan zituzten.
Zenbait bizipen bizi izandako gizona ere izan zen. Behin baratzean lanean ari zen eta aurreko gauean euria eginda zegoen. Halako batean, auto bati gurpila bideko zuloan sartu zitzaiola ikusi zuen eta laguntzera joan zen; bertan konturatu zen Urdanetako apaiza zela; meza ematera joan behar zuen eta berandu egingo zitzaion. Hala, lagundu egin zion eta loiettik gurpila ateratzea lortu zuten. Apaizak esker onez biziki eskertu zion eta meza ematera joan zen.
Egun batzuk geroago oso gaizki egon zen bizkarretik ohean eta horrelako gauzak askotan pasatzen zitzaizkion.
2015eko apirilaren 18an hil zen 81 urterekin gaixotasun baten ondorioz.
http://www.voki.com/create.php
"Kantatutzera indar aundiko
Desio batek narama,
Kontzetzi, zuri nahi dizut eman
Merezi dezun fama;
Gure probintzi Gipuzkoakuan
Igualik gabeko dama
Berinkatuba izan derilla
Zu egin zinduben ama".
Bilintx
Desio batek narama,
Kontzetzi, zuri nahi dizut eman
Merezi dezun fama;
Gure probintzi Gipuzkoakuan
Igualik gabeko dama
Berinkatuba izan derilla
Zu egin zinduben ama".
Bilintx
Nik esandakoa ez baduzu egiten egurtuko zaitut. Entzun duzu?